บทความนี้จะพามาดูกันว่า ทำไมจึงรู้สึกคันโดนถูกยุงกัดกันนะคะ คงมีหลายคนสงสัยอยู่บ้าง หรือบางครั้งอาจจะมีเด็กๆถามกันประจำ ว่าทำไมคันจังเลยเวลาโดนยุงกัด มาหาคำตอบไปพร้อมๆกันเลยดีกว่าค่ะ
ยุง เป็นสิ่งมีชีวิตขนาดเล็กมากนะคะ แต่ก็สามารถก่อความรำคาญให้กับเราเป็นอย่างมากเลยเช่นกันค่ะ เมื่อเราโดนยุงกัดก็จะมีอาการทั้งคันทั้งเจ็บ บางครั้งอาจมีผื่นแดงเกิดขึ้นบนผิวหนังอีกด้วยใช่ไหมคะ ยิ่งในกรณีของคนที่แพ้น้ำลายยุงด้วยแล้ว ความทรมานจากการโดนยุงกัดนั้น ก็จะยิ่งเพิ่มมากขึ้น นอกจากนี้แล้ว ยุงยังเป็นพาหะของเชื้อก่อโรคที่เป็นอันตรายมากมาย ได้แก่ เชื้อไวรัสเดงกี, ไวรัสเจอี, เชื้อสปอร์โรชัว หรือหนอนพยาธิ ซึ่งก่อให้เกิดโรคต่าง ๆ เช่น โรคไข้เลือดออก, โรคไข้สมองอักเสบเจอี, โรคมาลาเรีย, โรคฟิลาเรียหรือโรคเท้าช้าง เป็นต้นนะคะ ซึ่งโดยทั่วไปแล้ว ยุงที่กัดเรานั้นมีเฉพาะยุงตัวเมียเท่านั้นนะคะ ส่วนยุงตัวผู้จะกินเฉพาะน้ำหวานเป็นอาหารค่ะ
เมื่อถูกยุงกัดจะมีตุ่มเล็ก ๆ บวมแดงเกิดขึ้น และทำให้รู้สึกคัน สาเหตุที่มีอาการคันเมื่อถูกยุงกัดนั้น ก็เนื่องจากในขณะที่ยุงใช้ส่วนของปาก ที่มีลักษณะคล้ายเข็มเจาะผ่านผิวหนังเข้าไปยังเส้นเลือดนั้น ยุงจะปล่อยน้ำลายที่มีสารในกลุ่มโปรตีน ที่มีฤทธิ์ยับยั้งการแข็งตัวของเลือด (Anti-coagulant) ออกมาตรงบริเวณที่เจาะดูดเลือด เพื่อทำให้เลือดเจือจางลง ไม่แข็งตัว ซึ่งจะทำให้ยุงสามารถดูดเลือดได้ง่ายขึ้น
ระบบภูมิคุ้มกันของคนเรา ก็จะเกิดการตอบสนอง ด้วยการส่งเม็ดเลือดขาวชนิดเบโซฟิล (basophil) ไปยังผิวหนังบริเวณดังกล่าว และหลั่งสารที่มีชื่อว่า ฮิสตามีน (Histamine) ออกมานั่นเองค่ะ โดยระดับ Histamine ที่เพิ่มขึ้นตรงบริเวณที่ถูกยุงกัด จะทำให้หลอดเลือดในบริเวณนั้นเกิดการขยายตัว และเกิดอาการบวมแดงในเวลาต่อมา นอกจากนี้ ฮิสตามีนที่หลั่งออกมา จะไปกระตุ้นเส้นประสาทบริเวณใกล้เคียง ส่งต่อสัญญาณไปที่สมอง ซึ่งจะทำให้เกิดความรู้สึกคันในบริเวณที่ถูกกัดนั่นเองค่ะ
หลังจากที่ระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายย่อยสลายสารโปรตีนจากน้ำลายยุงได้หมดแล้วอาการคันและรอยบวมแดงต่างๆ ก็จะค่อยๆจางลงเองนะคะ แต่หากถูกยุงกัดและไปเกาตรงบริเวณนั้น ก็ยิ่งจะทำให้อาการคันนั้นรุนแรงขึ้นไปอีก เพราะสารฮิสตามีนนั้น จะแพร่กระจายไปยังผิวหนังบริเวณใกล้เคียง ซึ่งยิ่งทำให้เกิดอาการบวมแดงมากขึ้นนั่นเองค่ะ ดังนั้น มาดูวิธีแก้ง่าย ๆ เมื่อถูกยุงกัดกันค่ะ
- ให้ใช้ก้อนน้ำแข็งถูบริเวณที่ถูกยุงกัด เพราะความเย็นจากน้ำแข็งจะทำให้หลอดเลือด บริเวณที่ถูกยุงกัดหดตัวทันที ซึ่งจะช่วยลดอาการคันและบวมแดงลงได้
- หรืออาจจะล้างผิวหนังบริเวณนั้น ด้วยน้ำสบู่อ่อน ๆ เพื่อล้างโปรตีนในน้ำลายยุงที่ทำให้เกิดการระคายเคืองก็ได้เช่นกัน