ทุกวันนี้ ผู้ป่วยที่หายจากโควิด-19 อาจจะมีหลายคนรู้สึกกังวลว่าตัวเองกำลังเป็นลองโควิด อยู่หรือไม่ เนื่องจากพบว่าสุขภาพร่างกายของตัวเองไม่ปกติ เหมือนตอนก่อนเป็นโรค เช่น รู้สึกว่าเหนื่อยกว่าปกติ หายใจเหนื่อย ไอเรื้อรัง เป็นต้นนะคะ
จะทราบได้อย่างไรว่าเป็นลองโควิด เรามาดูกันค่ะ
ลองโควิด ต้องไม่ใช่อาการที่เกิดภายใน 1 เดือนนะคะ ต้องหายจากโควิด และมีอาการต่อเนื่องอย่างน้อย 2 เดือน ต้องแยกว่าไม่ได้เป็นโรคอื่นที่เป็นมาก่อนเป็นโควิด เช่น โรคหัวใจ โรคปอด นอนไม่หลับ บางคนไม่เคยหาหมอเลย แต่เมื่อเป็นโควิดแล้วได้ตรวจ จึงได้พบว่าเป็นโรคอื่นมาก่อนแล้วก็มีนะคะ
อาการที่อาจเป็นลองโควิด
ผู้ป่วยอาจมีอาการเหนื่อย ไอ ซึ่งมักเกี่ยวข้องกับระบบทางเดินหายใจส่วนบน ต้องตรวจการทำงานของหัวใจ ปอด ในเบื้องต้น ว่ามีการทำงานผิดปกติหรือไม่ เช่น การเจาะเลือด การทำคลื่นไฟฟ้าหัวใจเป็นต้นค่ะ
คนไข้กลุ่มไหนที่ควรมาพบแพทย์
คนไข้ที่มีอาการเยอะ เช่น นอน ICU ใช้เครื่องช่วยหายใจ หรือเป็นผู้ที่อยู่ในกลุ่มเสี่ยง เช่น คนที่มีอายุมาก มีโรคอ้วน โรคประจำตัว จะนัดมาเจอหมออย่างน้อย 1 ครั้งต่อ 1 เดือน
อาการเริ่มต้นตอนเป็นโควิด กับลองโควิดสัมพันธ์กันหรือไม่
ส่วนใหญ่จะสัมพันธ์กัน จากข้อมูลในประเทศอิตาลีและอเมริกา พบว่า ผู้ป่วยที่เป็นโควิดและรักษาตัวอยู่ที่บ้านมีโอกาสเป็นลองโควิด 10-15%
ภาวะ MIS-C กับ ลองโควิด ต่างกันอย่างไร
ภาวะ MIS-C(Multisystem Inflammatory Syndrome in Children) เป็นภาวะการอักเสบภายในร่างกายของเด็ก หากเป็นในผู้ใหญ่ จะเรียกว่า MIS-A (Multisystem Inflammatory Syndrome in Adult) ต่างจากลองโควิดตรงที่ หลังจากที่ผู้ป่วยหายจากโควิด-19 จะมีอาการอักเสบค่อนข้างเยอะ ทำให้ร่างกายเกิดการติดเชื้อขึ้นอีกครั้ง เช่น ทำให้มีอาการเหนื่อยหอบ ผื่น ตับและไตอักเสบ ซึ่งอาจจะต้องรักษาโดยการรับประทานยากดภูมิ ในขณะที่ลองโควิด อาการของโรคจะยังคงมีอยู่ต่อเนื่อง แต่อาจจะไม่รุนแรงมากนัก
เป็นลองโควิด ต้องตรวจร่างกายเยอะไหม
ไม่จำเป็น การซักประวัติตรวจร่างกายและดูปัจจัยเสี่ยงมีความสำคัญ หากไม่แน่ใจว่าเป็นลองโควิดหรือไม่ อาจรับประทานยาทั่วไปเพื่อบรรเทาอาการไปก่อน เช่น ยาแก้ไอ ยาคลายกังวล หรือการรักษาด้วยวิธีอื่น ๆ เช่น การทำสมาธิ การฟังเพลงบำบัด
ความเชื่อเกี่ยวกับลองโควิด
- การศึกษาพบว่า คนที่ไม่ฉีดวัคซีนมีโอกาสเป็นลองโควิดมากกว่าคนที่ได้รับการฉีดวัคซีนป้องกันโควิด-19
- เป็นลองโควิด ควรออกกำลังกายเท่าที่ไหว เช่น การเดิน 15-20 นาทีต่อวัน หากเหนื่อยให้หยุดพัก และค่อย ๆ เพิ่มระยะเวลาเมื่อร่างกายมีความทนทานมากขึ้นค่ะ
- ยังไม่มีการศึกษาว่าการทานนมเปรี้ยวแล้วนั้น จะช่วยให้หายจากการเป็นลองโควิดได้เร็วขึ้น
- การศึกษาจากหลาย ๆ ประเทศ ยังไม่พบว่ากรุ๊ปเลือดมีผลต่อการเป็นลองโควิด
สรุปโดยรวมนะคะ ภาวะลองโควิด เป็นแล้วหายได้ค่ะ ผู้ป่วยไม่จำเป็นต้องมาหาหมอเพื่อตรวจร่างกายหากมีอาการไม่มากนะคะ แต่สำหรับคนที่อยู่ในกลุ่มเสี่ยง เช่น ผู้ป่วยที่นอน ICU ใช้เครื่องช่วยหายใจ คนที่มีอายุมาก มีโรคอ้วน โรคประจำตัว ก็สามารถมาพบหมอได้ เพื่อตรวจคัดกรองอีกทีค่ะ
แม้สถานการณ์การแพร่ระบาดจะลดลง รวมถึงมาตรการต่าง ๆ ได้รับการผ่อนปรนมากขึ้น แต่ก็ไม่ควรประมาทนะคะ การ์ดอย่าตก เพราะการเป็นลองโควิดนั้น จะทำให้เราใช้ชีวิตอย่างยากลำบากมากขึ้นนั่นเองค่ะ ดังนั้นการป้องกันที่ดีที่สุด คือการใส่หน้ากากอนามัยเมื่ออยู่ในที่ชุมชน หมั่นล้างมืออย่างสม่ำเสมอ ก็จะช่วยให้เราห่างไกลจากโรคไวรัสโควิด-19 และภาวะลองโควิดได้เช่นกันค่ะ