ดวงจันทร์ ดาวบริวารเพียงดวงเดียวของโลก เป็นวัตถุท้องฟ้าที่มนุษย์รู้จักและมีความสำคัญต่อชีวิตมนุษย์มาอย่างยาวนาน นับตั้งแต่ยุคแรกๆ ของอารยธรรม ถ้าโลกของเราไม่มีดวงจันทร์ จะเกิดอะไรขึ้นกับโลกใบนี้บ้าง ? คำตอบแบบบ้านๆ ก็คือ เราจะขาดความสวยงามยามค่ำคืนไปนั่นเอง แต่ถ้าอ้างอิงจากเหตุผลทางวิทยาศาสตร์ล่ะก็ จะมีสิ่งผิดปกติเกิดขึ้นดังต่อไปนี้
- ผลกระทบต่อแกนโลก ดวงจันทร์มีบทบาทสำคัญในการรักษาเสถียรภาพแกนโลก แรงโน้มถ่วงของดวงจันทร์ช่วยป้องกันไม่ให้แกนโลกเอียงมากเกินไป ซึ่งจะส่งผลให้เกิดการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศที่รุนแรง หากไม่มีดวงจันทร์ แกนโลกอาจเอียงมากขึ้น ทำให้เกิดฤดูกาลที่รุนแรงและสภาพอากาศที่ไม่แน่นอน
- กระแสน้ำจะอ่อนกำลังลงอย่างมาก: ดวงจันทร์มีอิทธิพลต่อกระแสน้ำขึ้นน้ำลงเนื่องจากแรงดึงดูดของดวงจันทร์ ดังนั้นการที่โลกไม่มีพระจันทร์ กระแสน้ำจะอ่อนกำลังลงอย่างมาก
- โลกอาจแกว่งตัวอย่างรุนแรง: ดวงจันทร์อยู่บนฟากฟ้าเรามานานหลายล้านปี โดยแรงดึงดูดของดวงจันทร์มีอิทธิพลต่อโลกอย่างมาก มันทำหน้าที่เป็นเหมือนสมอเรือที่ถ่วงโลกไว้
- ท้องฟ้ายามค่ำคืนจะมืดสนิท: เมื่อไม่มีดวงจันทร์ ก็ไม่มีแสงจันทร์ ซึ่งนั่นหมายความว่าท้องฟ้ายามค่ำคืนจะมืดกว่าเดิมมาก บนท้องฟ้าจะไม่มีอะไรเหลือพอให้ส่องสว่าง
- เมื่อกระแสน้ำไปขึ้นอยู่กับดวงอาทิตย์: นี่อาจเป็นข่าวดีของชาวประมงทั่วโลก เพราะเมื่อไม่มีดวงจันทร์ กระแสน้ำจะไปขึ้นอยู่กับดวงอาทิตย์แทน นั่นหมายความว่า ช่วงเวลาน้ำขึ้นจะเปลี่ยนไป
- โลกจะหมุนเร็วขึ้นกว่าเดิม: ถ้าดวงจันทร์หายไป โลกจะขาด “ความเสียดทานไทดัล” (Tidal Friction) โดยส่งผลให้โลกหมุนรอบตัวเองเร็วขึ้น แต่ก็ไม่ได้มากอะไร
- จะไม่มีจันทรุปราคาหรือสุริยุปราคา: เรื่องนี้มันแน่นอนอยู่แล้วว่าการไม่มีดวงจันทร์ก็จะไม่มีปรากฏการณ์ทางธรรมชาติทั้ง 2 อย่างนี้ ซึ่งนั่นหมายความว่า ความตื่นเต้นเหล่านี้จะหายไป
- จะมีสัตว์ตาโปนมากขึ้น: ท้องฟ้าที่มืดมิด จะทำให้เกิดวิวัฒนาการของสิ่งมีชีวิตที่มี “ดวงตาโปน” มากขึ้นกว่าเดิม อ้างอิงจากนักดาราศาสตร์ นีล โคมินส์ ได้
- ระดับน้ำทะเลจะเปลี่ยนไป: เมื่อไม่มีแรงดึงดูดจากดวงจันทร์ ใจกลางโลกจะอ่อนกำลังลง จนทำให้น้ำทะเลที่กระจุกกันอยู่ระดับสูงใกล้บริเวณเส้นศูนย์สูตรจะกระจายออกไป
- เราจะเรียนรู้ดาวเคราะห์น้อยได้ยากขึ้น: ดวงจันทร์คือสถานที่ๆ ดีที่สุดสำหรับการศึกษาดาวเคราะห์น้อย การสูญเสียดวงจันทร์ก็เหมือนการสูญเสียห้องปฏิบัติการที่สำคัญ
- การสืบพันธุ์ของสัตว์น้ำจะเปลี่ยนไป: การไม่มีดวงจันทร์ ทำให้ช่วงจังหวะเวลาการสืบพันธุ์ของสัตว์น้ำหลายชนิด ที่ต้องอาศัยแสงจากดวงจันทร์ที่มากระทบกับผิวน้ำต้องเปลี่ยนไป
ผลกระทบต่อมนุษย์
มนุษย์ได้ใช้ดวงจันทร์เป็นเครื่องนำทางมาหลายศตวรรษ แสงจันทร์ช่วยให้เราเดินทางในเวลากลางคืน และยังมีบทบาทสำคัญในวัฒนธรรมและศาสนาของเรา หากไม่มีดวงจันทร์ มนุษย์จะต้องหาวิธีใหม่ในการนำทางและอาจสูญเสียส่วนสำคัญของมรดกทางวัฒนธรรมของเรา
ดวงจันทร์มีบทบาทสำคัญในวัฒนธรรมของแต่ละถิ่นทั่วโลก:
- ในตำนานและศาสนา: ดวงจันทร์มักถูกกล่าวถึงในตำนานและเรื่องเล่าต่างๆ เช่น ตำนานเกี่ยวกับเทพธิดาแห่งดวงจันทร์ในหลายวัฒนธรรม และยังเป็นสัญลักษณ์ทางศาสนาในศาสนาต่างๆ เช่น ศาสนาอิสลามและศาสนาฮินดู
- ในศิลปะและวรรณกรรม: ดวงจันทร์เป็นแรงบันดาลใจให้กับศิลปินและนักเขียนมาหลายศตวรรษ โดยปรากฏในภาพวาด บทกวี และเพลงนับไม่ถ้วน
- ในเทศกาลและประเพณี: ดวงจันทร์เต็มดวงและดวงจันทร์ใหม่มีความสำคัญในเทศกาลและประเพณีต่างๆ ทั่วโลก เช่น เทศกาลลอยกระทงในประเทศไทยและเทศกาลตรุษจีน
ถ้าหากโลกของเราไม่มีดวงจันทร์สิ่งที่กล่าวมาทั้งหมดเหล่านี้จะทำให้โลกของเราเปลี่ยนแปลงไปอย่างมาก หากไม่มีดวงจันทร์